Kwetsbaarheid en veerkracht
Hoewel er in ons land veel goed is gegaan tijdens deze crisis, heeft de pandemie ook een aantal belangrijke kwetsbaarheden blootgelegd. We signaleren onder andere een opeenstapeling van economische en gezondheidsrisico’s bij mensen die al in een lastige situatie zitten, het beperkte schokabsorberende vermogen van het bedrijfsleven, de fragiliteit van globalisering en moeizame internationale samenwerking.
Voor de overheid ligt hier een cruciale opdracht: zij moet de veerkracht van de samenleving versterken zodat we kunnen herstellen van de crisis en voorbereid zijn op de veranderingen die nog gaan komen. Maar de overheid kan dit niet alleen: hier ligt ook een collectieve verantwoordelijkheid van burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties.
Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid (16 juni 2020)
Het Steunpunt is centrum gericht op zelfregie en ‘empowerment’. Wij helpen inwoners van Utrecht en Zeist om zelf (weer) richting te geven aan hun leven, zo nodig met passende ondersteuning. Met empowerment bedoelen we dat cliënten ontdekken dat ze met de juiste informatie zelfstandig beslissingen kunnen nemen om vervolgens daar naar te handelen. We leren cliënten hoe ze hun eigen kracht versterken en hoe ze hun eigen omstandigheden kunnen beïnvloeden.
Met een breed aanbod aan trainingen en (lotgenoten)groepen ondersteunen we de zelfregie en het bevorderen van het herstel. Deze aanpak stimuleert cliënten ook om weer mee te doen in de samenleving. Ons aanbod is te groot om hier volledig op te nemen, daarom lichten we enkele activiteiten uit: de cursus Samen Deskundig, de training Familiedeskundigheid voor mantelzorgers en het Digitaal Herstelverhaal. Wij bieden niet alleen ondersteuning, maar stimuleren mensen ook om vrijwilligerswerk te doen. Dat geeft een gevoel van betrokkenheid en sociale verbondenheid. Bovendien wordt zo de impact van de verleende ondersteuning groter.
In de cursus Samen Deskundig leren deelnemers hoe zij hun ervaring en kennis in kunnen zetten in gesprekken met hun omgeving. Dat kan zijn in eigen kleine kring, zoals buren of familieleden, maar ook voor hulpverleners of voor professionals in opleiding. Hiermee zetten ze een eerste belangrijke stap naar ervaringsdeskundigheid. Cursisten leren niet te blijven steken in het verleden, maar de uitdagingen van het hier en nu aan te gaan.
Het leven van mantelzorgers van mensen met psychische kwetsbaarheid wordt sterk beïnvloed door de ziekte van de ander. Er is onbalans tussen zorg en vrije tijd en men heeft te maken met stigma’s. Mantelzorgers realiseren zich vaak niet dat de ziekte van de ander vaak een rouwproces met zich meebrengt. In deze training krijgen mantelzorgers handvatten om beter met de situatie om te gaan, o.a. door te kijken op de ervaring als mantelzorger. We leren hen om voor zichzelf op te komen, feedback te geven en vragen te stellen. Daardoor kunnen zij beter met hun naasten omgaan en vergroten de vaardigheden als mantelzorger.
Mensen met een psychische kwetsbaarheid of verslavingsproblemen hebben veel te vertellen. Ieder heeft een eigen verhaal, over wat hem of haar overkomen is en over de kracht om hiervan te herstellen. Onder leiding van een schrijfcoach volgen de deelnemers een programma dat bestaat uit 7 onderdelen. In elk onderdeel behandelen we een thema, zoals ‘ervaringen met hulpverlening’, ‘bronnen van steun’ en ‘hoe ziet je kwetsbaarheid eruit’. De schrijfcoach geeft feedback en stelt aanvullende vragen. Door het eigen verhaal op te schrijven, helpen we deze cliënten om te helen en grip te krijgen op hun eigen geschiedenis. Herstel betekent dat de deelnemer zijn of haar kracht en zelfvertrouwen terugvindt en weer aan een toekomst durft te bouwen.
Beide activiteiten zijn speciaal ontwikkeld vanwege de groeiende eenzaamheid en stress ten gevolge van de coronamaatregelen. Geheel online en/of telefonisch. Door ruimte te geven aan gevoelens van eenzaamheid komt er ook weer ruimte voor veerkracht. Gedicht in je oor bood de mogelijkheid om dagelijks even menselijk contact te hebben om te luisteren naar een gedichtje.
In april 2020 kreeg ik een aanvraag voor Digitaal Herstel Verhaal van een vrouw met een sterk verlangen naar de dood. Zij kon nergens anders terecht want zo gauw zij dit verlangen kenbaar maakte aan een therapeut, werd de therapie beëindigd.
Een van de coaches is haar gaan begeleiden met het schrijven van haar herstelverhaal en moedigde haar aan haar verlangen daarin de plaats te geven die het in haar leven had. Toen de vrouw haar herstelverhaal had afgerond bleek haar verlangen naar de dood naar de achtergrond te zijn geraakt. Het was nog wel aanwezig maar haar leven stond niet langer in het teken daarvan.
Inez Risseeuw, coördinator Digitaal Herstelverhaal
